Sejarah Banyumasan

Sekang Wikipedia, Ensiklopedia Bebas sing nganggo Basa Banyumasan: dhialek Banyumas, Purbalingga, Tegal lan Purwokerto.

Prakata[sunting | besut sumber]

Babad Banyumasan ora bisa dipisah karo sejarah Kerajaan Galuh Purba (dibangun sedurung abad 5 Masehi). Kerajaan kiye dibangun nang sekitar Gunung Slamet ning bar kuwe pusat kerajaane pindah maring Garut - Kawali (abad 6-7 Masehi) mbentuk utawa ngelanjutaken pemerentahan nang Kerajaan Galuh Kawali. Kerajaan Galuh Purba kuwe dibangun pendatang-pendatang sekang Kutai, Kalimantan ning sedurung agama Hindu melebu nang Kutai. Keturunan-keturunan Kerajaan Galuh Purba kiye nerusna pemerentahan Kerajaan nang Garut - Kawali (Ciamis) sing wis duwe budaya Sunda, terus sebagian campur darah karo keturunan Kerajaan Kalingga (Jawa Tengah). Campur darah (perkawinan) kuwe juga berlanjut dong masa Kerajaan Galuh (Kawali) dadi Kerajaan Pajajaran sebab akeh perkawinan antara kerabat Keraton Pajajaran karo kerabat Keraton Majapahit (Jawa).

Babad Banyumasan juga ora bisa dipisah karo sejarah Kerajaan Galuh Kawali sing wilayah kekuasaane ngeliputi lewih separo wilayah Jawa Tengah siki (kemungkinan tekan Kedu lan Purwodadi), dadi termasuk juga wilayah Banyumasan.

Babad Banyumasan juga ora bisa dipisah karo babad Kerajaan-Kerajaan utama nang Jawa Tengah lan Jawa Barat antarane Kerajaan Tarumanegara, Kerajaan Kalingga, Kerajaan Pajajaran, Kerajaan Mataram, Kasultanan Demak, Kasultanan Pajang lyy.

Babad Banyumasan juga ora bisa dipisah karo legenda-legenda lan mitos-mitos Banyumasan antarane: Raden Kamandaka, Wijayakusuma, Ciung Wanara, Goa Jatijajar lan liya-liyane.

Kerajaan-Kerajaan[sunting | besut sumber]

Kerajaan sing dibangun utawa nguasai wilayah Banyumasan utawa sebagian wilayah Banyumasan ialah:

  1. Kerajaan Galuh Purba (gunung Slamet)
  2. Kerajaan Galuh (Kawali)
  3. Kerajaan Tarumanegara
  4. Kerajaan Pajajaran (Kawali)
  5. Kerajaan Kalingga
  6. Kerajaan Mataram Kuna
  7. Kerajaan Majapahit
  8. Kasultanan Demak
  9. Kasultanan Pajang
  10. Kasultanan Mataram

Seliyane kuwe akeh kerajaan-kerajaan cilik utawa kerajaan bawahan sing dibangun nang wilayah Banyumasan. Kerajaan-kerajaan cilik kuwe dadi bagian kerajaan-kerajaan gedhe nang dhuwur kuwe.

Catetan[sunting | besut sumber]

Bar pusat kerajaan Galuh Purba pindah sekang sekitar gunung Slamet ming Kawali (pedhek Garut - Jawa Barat), pamor kekuasaane nang wilayah wetan (Jawa Tengah) turun banget. Nang wilayah kulon (Jawa Barat), kerajaan kiye dadi juga mung dadi bagian kerajaan Tarumanegara. Dong dipimpin raja Wretikandayun, Kerajaan kiye pamore munggah maning malah dadi kerajaan merdeka (kerajaan Galuh).

Sementara kuwe nang wilayah wetan (Jawa Tengah), kerajaan Galuh Kalingga sing sedurunge mung dadi kerajaan bawahan (bagian kerajaan Galuh Purba), pamore malah munggah ngantek akhire misahna dhewek sekang Galuh terus dadi kerajaan Kalingga

Hubungan darah antara kerajaan Galuh karo kerajaan Kalingga ora ngantek putus. Putra mahkota kerajaan Galuh dijodohna karo Parwati, putri Ratu Sima (Ratu kerajaan Kalingga), Bar kuwe Raja Galuh ping 3, Prabu Bratasena utawa Sanna (putu Wretikandayun) juga dijodohna karo Sanaha, putu Ratu Sima. Hubungan politik kerajaan kuwe juga terus dibina, dong Wretikandayun nuntut merdeka sekang Tarumanegara, dheweke njaluk dukungan sekang kerajaan Kalingga.

Silsilah[sunting | besut sumber]

  • Wretikandayun (Kerajaan Galuh)
    • Sempakwaja/Batara Danghyang Guru Sempakwaja (Kerajaan Galuh)
    • Resi Guru Jantaka/Rahiyang Kidul (Kerajaan Galuh)
    • Mandiminyak (Kerajaan Galuh)
      • Prabu Bratasena (Kerajaan Galuh)
        • Sanjaya/Rakeyan Jamri/Prabu Harisdarma (Kerajaan Galuh & Kerajaan Kalingga)
          • Manik Tamperan/Rakeyan Panaraban
            • Kamarasa/Aria Banga/Prabu Kretabuana Yasawiguna Aji Mulya
          • Rakai Panangkaran